Bảo hiểm xã hội năm nay có những gì thay đổi?

Luật và quyền lợi bảo hiểm xã hội là mối quan tâm lớn của nhiều người lao động và người dân khi tham gia. Đặc biệt, bảo hiểm xã hội năm 2023 sẽ có nhiều thay đổi có tác động trực tiếp đến đời sống hiện tại cũng như sau này của những người tham gia.

Luật bảo hiểm xã hội 

Bộ luật Lao động 2019 là bộ luật được áp dụng từ ngày 01/01/2021 với các chính sách được thay đổi, chỉnh sửa, bổ sung thêm quy định khác hơn so với Luật BHXH năm 2014.

Bộ luật Lao động 2019 quy định phạm vi điều chỉnh của Quốc hội với những nội dung về BHXH: Chính sách, chế độ của BHXH, trách nhiệm và quyền của các tổ chức bảo hiểm lao động, cơ quan BHXH, những cá nhân liên quan đến BHXH, người sử dụng lao động và người lao động tham gia BHXH, quỹ BHXH, đại diện người lao động tham gia BHXH, các tổ chức sử dụng lao động, các thủ tục BHXH cũng như sự quản lý của Nhà nước về chế độ này.

Đối tượng áp dụng tham gia bảo hiểm xã hội mới nhất hiện nay

Căn cứ vào các quy định hiện hành và Bộ luật Lao động 2019 được áp dụng từ ngày 01/01/2021. Những đối tượng sau sẽ tham gia đóng BHXH:

- Người lao động là công dân Việt Nam đang tham gia đóng BHXH bắt buộc:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) xác định thời hạn hoặc không xác định thời hạn, HĐLĐ được ký kết giữa người sử dụng lao động và người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định pháp luật về lao động;
• Cán bộ, công chức, viên chức, quan chức;
• Các cá nhân làm công tác trong những tổ chức cơ yếu, quốc phòng, công an;
• Sĩ quan, quân nhân, quân đội nhân dân, hạ sĩ,...
• Người đang làm việc ở nước ngoài theo HĐLĐ được quy định tại Luật người lao động Việt Nam;
• Người quản lý doanh nghiệp, hệ điều hành hợp tác xã có hưởng lương.

- Công dân nước ngoài đang làm việc tại Việt Nam được tham gia BHXH theo đúng quy định nếu có giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề theo đúng quy định do cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam cấp.

- Người sử dụng lao động tham gia BHXH bắt buộc.

- Người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên và không nằm trong nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Đọc thêm:

Hướng dẫn điền mẫu đơn xin đóng BHXH mới nhất

Lợi ích khi tham gia BHXH

Các chế độ bảo hiểm xã hội 2023

Luật BHXH mới nhất quy định về những chế độ người lao động được hưởng khi tham gia:

- Người lao động tham gia BHXH bắt buộc được hưởng các chế độ:

• Chế độ ốm đau;
• Chế độ thai sản;
• Chế độ hưu trí;
• Chế độ tử tuất;
• Chế độ tai nạn lao động - Bệnh nghề nghiệp.

Những chế độ người lao động được hưởng khi tham gia BHXH bắt buộc

- Người dân tham gia BHXH tự nguyện được hưởng các chế độ:

• Chế độ hưu trí;
• Chế độ tử tuất.

- Bảo hiểm thất nghiệp:

• Trợ cấp thất nghiệp;
• Hỗ trợ học nghề;
• Hỗ trợ tìm việc làm.

Nguyên tắc khi tham gia bảo hiểm xã hội

• Mức đóng BHXH bắt buộc của người lao động dựa vào mức tiền lương hàng tháng;
• Mức đóng BHXH tự nguyện của người lao động dựa vào mức thu nhập cơ sở hàng tháng do người lao động tự lựa chọn;
• Mức hưởng chế độ BHXH sẽ phụ thuộc vào thời gian đóng của mỗi người, mức đóng cũng như điều kiện nhận quyền lợi của từng chế độ;
• Người lao động tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện sẽ được hưởng chế độ lương hưu, tử tuất nếu đủ thời gian đóng BHXH theo quy định;
• Quỹ BHXH được quản lý tập trung, công khai minh bạch, rõ ràng, được sử dụng đúng mục đích, chủ động hạch toán độc lập theo quỹ thành phần. Các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và các nhóm chủ sở hữu lao động được thực hiện chế độ tiền lương quyết định;
• Việc thực hiện BHXH phải thuận tiện, đơn giản, chính xác, tạo điều kiện cho người lao động được hưởng đầy đủ quyền lợi.

Cơ quan quản lý bảo hiểm xã hội

• Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về BHXH;
• Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội chịu trách nhiệm quản lý BHXH với Chính phủ;
• Uỷ ban nhân dân cáp cấp thực hiện quản lý BHXH trong phạm vi địa phương theo phân cấp của Chính phủ.

Bảo hiểm xã hội 2023 có gì thay đổi?

Nhiều chính sách, chế độ mới được áp dụng năm 2023 với những quyền lợi tốt cho người lao động. Cụ thể như sau:

Tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động

Từ năm 2023, tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường sẽ có sự thay đổi theo hướng tăng. Cụ thể:

• Đối với lao động nam: 60 tuổi 9 tháng.

• Đối với lao động nữ: 56 tuổi.

Tăng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội

Theo đó, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) và trợ cấp hằng tháng sẽ tăng từ 12,5% đến 20,8%, từ ngày 14/8/2023.

Đáng chú ý, ngoài mức tăng trên, những người hưởng lương hưu, trợ cấp từ trước ngày 1/1/1995 mà có mức hưởng dưới 3 triệu đồng/tháng sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng lương hưu thêm một lần nữa.

Cụ thể, những người hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động và trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 1/1/1995 sau khi điều chỉnh tăng thêm 12,5% theo mức điều chỉnh chung, mà có mức hưởng thấp hơn 3 triệu đồng/tháng thì mức hưởng được điều chỉnh tăng thêm 300.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng lương hưu từ 2,7 triệu đồng/tháng trở xuống.

Mức hưởng tăng lên bằng 3 triệu đồng/tháng đối với những người có mức hưởng từ 2,7 triệu đồng đến dưới 3 triệu đồng/tháng.

Điều chỉnh tăng lên 12,5% mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội

Tăng mức đóng BHXH tự nguyện 

Từ ngày 1/7/2023, mức đóng BHXH tự nguyện cao nhất là 36 triệu đồng/tháng

Theo đó, từ ngày 01/7/2023, mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng được áp dụng làm căn cứ tính mức lương đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN,  bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp đối với:

Người lao động tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp thuộc đối tượng áp dụng mức lương cơ sở 1.800.000 đồng/tháng quy định tại Điều 2 làm căn cứ tính mức lương, mức phụ cấp làm căn cứ đóng quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 3 Nghị định số 24/2023/NĐ-CP.

Cập nhật mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để nắm chi tiết mức đóng cho từng nhóm đối tượng trong năm 2023.

Thay đổi mức đóng BHXH của doanh nghiệp và người lao động

• Mức đóng BHXH năm 2023 là 25,5% trong đó: NLĐ đóng 8%, đơn vị đóng 17,5%
• Mức đóng BHYT năm 2023 là 4,5% trong đó: NLĐ đóng 1,5%, đơn vị đóng 3%
• Mức đóng BHTN năm 2023 là 2% trong đó: NLĐ đóng 1%, đơn vị đóng 1%

Như vậy, tổng số tiền phải đóng khi tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là 32% trong đó: Người lao động đóng 10,5%, đơn vị sử dụng lao động đóng 21,5%. Riêng đối với người lao động nước ngoài do không phải đóng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) nên tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội 2023 là 30% trong đó: NLĐ đóng 9,5%, đơn vị đóng 20,5%. 

Sửa đổi các trường hợp được hưởng BHXH một lần

Theo khoản 1 Điều 1 Thông tư 18/2022/TT-BYT đã sửa đổi quy định về các trường hợp mắc bệnh được hưởng BHXH một lần từ ngày 15/02/2023 như sau:

• Trường hợp đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS quy định tại điểm c khoản 1 Điều 60 Luật bảo hiểm xã hội;
• Người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Khi nghỉ việc người lao động nước ngoài được rút BHXH 1 lần

Căn cứ theo Nghị định 143/2018/NĐ-CP, chế độ BHXH 1 lần của người lao động nước ngoài sẽ được áp dụng từ ngày 01/01/2023. Theo đó, khoản 6 Điều 9 Nghị định này quy định, người lao động nước ngoài tham gia BHXH sẽ được lấy BHXH 1 lần khi có yêu cầu nếu thuộc một trong các trường hợp:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
• Đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
• Đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng không tiếp tục cư trú tại Việt Nam.
• Bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.

Sau khi chấm dứt hợp đồng lao động nếu có nhu cầu rút BHXH 1 lần, người lao động nước ngoài có thể làm hồ sơ đề nghị hưởng theo quy định.

Theo Luật BHXH, Nghị định 143/2018, mức hưởng BHXH một lần đối với NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau: Hai tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng hai tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Trên đây là những thông tin tổng quan về bảo hiểm xã hội năm 2022, đồng thời cập nhật những thay đổi mới nhất được áp dụng trong năm 2023. Hy vọng chúng tôi đã đem đến những thông tin hữu ích cho người lao động quan tâm.