6 thay đổi về chính sách BHXH từ năm 2022 người lao động cần biết

Thay đổi mức đóng BHXH của doanh nghiệp và người lao động

Căn cứ Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017, Nghị định số 58/2020/NĐ-CP, Nghị định 143/2018/NĐ-CP, Nghị quyết 68/NQ-CP, Nghị quyết 116/NQ-CP, mức đóng bảo hiểm xã hội sẽ liên tục có sự thay đổi trong năm 2022. Cụ thể:

Đối với người lao động Việt Nam và doanh nghiệp sử dụng lao động Việt Nam:

Đối với người lao động nước ngoài và doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài:

Tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động

Từ năm 2022, tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường sẽ có sự thay đổi theo hướng tăng. Theo đó:

• Đối với lao động nam: Từ đủ 60 tuổi 06 tháng (Tăng 3 tháng so với năm 2021)
• Đối với lao động nữ: Từ đủ 55 tuổi 08 tháng (Tăng 4 tháng so với năm 2021).

Độ tuổi nghỉ hưu năm 2022 đối với người lao động sẽ tương ứng với tháng, năm sinh cụ thể như sau:

Trong đó:

• Thời điểm nghỉ hưu là kết thúc ngày cuối cùng của tháng đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.
  
  • Đối với trường hợp người lao động tiếp tục làm việc sau khi đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định thì thời điểm nghỉ hưu là thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động.
• Thời điểm người lao động được nhận lương hưu là bắt đầu ngày đầu tiên của tháng liền kề sau thời điểm nghỉ hưu.

Thay đổi cách tính lương hưu của lao động nam

Căn cứ Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, lương hưu của người lao động được tính theo công thức: Lương hưu = Tỉ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương tháng đóng Bảo hiểm xã hội.

Lương hưu năm 2022 vẫn được tính theo công thức trên. Tuy nhiên, cách xác định tỉ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nam sẽ có sự điều chỉnh. Theo đó, lao động nam nghỉ hưu năm 2022 phải đóng BHXH đủ 20 năm mới được tính hưởng tỷ lệ 45% (ở năm 2021, chỉ cần đóng BHXH đủ 19 năm là lao động nam đã được hưởng 45%).

Như vậy lao động nam nghỉ hưu năm 2022 mà đóng đủ 20 năm chỉ được hưởng lương hưu bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Để được hưởng lương hưu tỷ lệ tối đa 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH thì lao động nam phải đóng BHXH từ đủ 35 năm trở lên (năm 2021 chỉ cần đóng từ đủ 34 năm trở lên).

Tăng 7,4% lương hưu và trợ cấp BHXH

Khoản 1 Điều 2 Nghị định 108/2021/NĐ-CP quy định: Từ ngày 1/1/2022, điều chỉnh tăng thêm 7,4% trên mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hàng tháng của tháng 12 năm 2021 đối với các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1 nghị định này.

Cụ thể, những ai đang nhận lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng trước ngày 01/01/2022 sẽ được tăng 7,4% mức hưởng so tháng 12/2021.

Nếu sau khi tăng 7,4% mà mức hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng của người nghỉ hưu trước năm 1995 vẫn thấp hơn 2,5 triệu đồng thì họ còn được tăng thêm với mức như sau:

• Tăng thêm 200.000 đồng/tháng đối với những người có mức lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng từ 2.3 triệu đồng/người/tháng trở xuống
• Tăng lên bằng 2,5 triệu đồng/người/tháng với người có mức hưởng từ 2,3 triệu đồng đến dưới 2,5 triệu đồng/người/tháng.

Tăng mức đóng BHXH tự nguyện 

Hiệ nay, theo quy định hiện hành, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập do người lao động lựa chọn, thấp nhất bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn từng giai đoạn và cao nhất bằng 20 lần tháng lương cơ sở.

Nhưng từ ngày 1/1/2022, mức đóng BHXH tự nguyện sẽ thay đổi căn cứ vào Nghị quyết 07/2021 của Chính phủ quy định chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025. Mức chuẩn nghèo từ đầu năm 2022 áp dụng với khu vực nông thôn là 1.500.000 đồng/tháng, thay vì 700.000 đồng như hiện tại. Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng mỗi tháng.

Bên cạnh đó, số tiền hỗ trợ hàng tháng của Nhà nước với người đóng BHXH tự nguyện cũng sẽ tăng lên, cụ thể:

• Với người thuộc hộ nghèo là 99.000 đồng;
• Người thuộc hộ cận nghèo là 82.500 đồng
• Người thuộc nhóm khác là 33.000 đồng.

Lao động nước ngoài được rút BHXH 1 lần khi nghỉ việc

Theo Nghị định 143/2018/NĐ-CP, chế độ BHXH 1 lần của người lao động nước ngoài sẽ được áp dụng từ ngày 01/01/2022.

Căn cứ khoản 6 Điều 9 Nghị định này, người lao động nước ngoài tham gia BHXH sẽ được lấy BHXH 1 lần khi có yêu cầu nếu thuộc một trong các trường hợp sau:

• Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH.
• Đang mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như: Ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
• Đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng không tiếp tục cư trú tại Việt Nam.
• Bị chấm dứt hợp đồng lao động hoặc giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hết hiệu lực mà không được gia hạn.

Sau khi chấm dứt hợp đồng lao động nếu có nhu cầu rút BHXH 1 lần, người lao động nước ngoài có thể làm hồ sơ đề nghị hưởng theo quy định.

Thời điểm tính hưởng BHXH 1 lần của lao động nước ngoài là thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan BHXH.

Trường hợp nghỉ việc mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc chưa hưởng BHXH 1 lần thì thời gian đã đóng BHXH của người lao động nước ngoài sẽ được bảo lưu.

Tiền BHXH 1 lần của người lao động nước ngoài được xác định theo công thức sau: Tiền BHXH 1 lần = 2 x Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH x Số năm đóng BHXH

Trong đó:

Mức bình quân tiền lương đóng BHXH = Tổng mức tiền lương đóng BHXH của từng năm x Hệ số điều chỉnh tiền lương / Tổng số tháng đóng BXHH

Số năm đóng BHXH: Thời gian này được làm tròn như sau:

• Có tháng lẻ từ 01 - 06 tháng: Tính tròn ½ năm.
• Có tháng lẻ từ 07 - 11 tháng: Tính tròn 01 năm.

Trên đây là 6 thay đổi liên quan đến chính sách Bảo hiểm xã hội từ năm 2022 mà người lao động cần chú ý. Đây là những chính sách này liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động.